Nhà thờ hơn 100 tuổi phong cách 'lai' Á - Âu ở Sài Gòn
Nhà thờ hơn 100 tuổi phong cách
'lai' Á - Âu ở Sài Gòn
Nhà thờ Cha Tam độc đáo bởi sự kết hợp kiến trúc Gothic Châu Âu với yếu tố văn hóa của người Hoa.
Nhà thờ Cha Tam (đường Học Lạc, quận 5) có tên chính thức Saint Francisco Xavier, xây dựng năm 1900 và hoàn thành sau hai năm. Nhà thờ được xây dựng cho người Hoa theo Công giáo ở Chợ Lớn có nơi hành lễ.Người đứng ra xây dựng là linh mục Pierre d’ Assou, cũng là vị chau đầu tiên của nhà thờ. Ông có tên Hoa là Đàm Á Tố – phiên âm là Tam An Su. Vì vậy mọi người quen gọi là nhà thờ Cha Tam.
Nhà thờ này mang một nét riêng biệt, là sự giao thoa giữa kiến trúc Gothic và Trung Hoa.Cổng vào thiết kế theo kiểu tam quan, mái có đầu đao, kiến trúc thường thấy ở cung đình, chùa chiền. Ở hai bên cây thánh giá có hai con cá tượng trưng cho hình ảnh “cá chép hóa rồng”.
Ngay sau cổng vào là gian thờ Đức mẹ Maria, kiến trúc giống tiểu đình của người Hoa. Các cột sơn son thếp vàng có câu đối, trên các đầu đao treo lồng đèn.
Mái cổng vào và gian thờ đều lợp ngói lưu ly, loại ngói phổ biến trong các công trình kiến trúc Á Đông.
Lối vào thánh đường với các cửa chóp nhọn, một kiểu thức đặc trưng riêng trong kiến trúc Gothic.
Cạnh lối vào đặt mộ phần Cha Tam khi ông qua đời năm 1934.
Kiến trúc bên trong thánh đường về tổng thể mang phong cách Gothic quen thuộc ở các nhà thờ do người Pháp xây dựng ở Việt Nam.
Tuy nhiên, bốn cây cột nơi cung thánh lại sơn đỏ – màu đặc trưng trong kiến trúc tôn giáo Trung Hoa. Hai bên hình tượng Chúa Giêsu bị đóng đinh là hai bức liễn sơn son thiếp vàng, chạm chữ màu đen.
Các chi tiết trang trí chóp nhọn gồm cửa sổ, ô hộc, cột trụ cân đối, sử dụng nhiều đường cong hình cung nhọn kiểu phương Tây. Tuy nhiên, các họa tiết trên cột, cửa sổ mang hình hoa sen cách điệu của phương Đông.
Lớp kính màu ở những ô cửa sổ là hình ảnh quen thuộc trong các nhà thờ. Mỗi lớp kính lại thể hiện câu chuyện trong kinh Thánh.
Bên ngoài sân là bức tranh phù điêu mô tả 107 thánh tử đạo người Việt và 110 thánh tử đạo người Hoa.
Nhà thờ Cha Tam còn được biết đến là nơi mà Tổng thống Việt Nam Cộng hoà thời đó, Ngô Đình Diệm cùng em trai Ngô Đình Nhu đã đến cầu nguyện trước khi bị lực lượng đảo chính bắt đi và xử bắn năm 1963
Chợ Quán được xây dựng năm 1720 và nhiều lần bị tàn phá do chiến tranh, loạn lạc.
Nhà thờ Chợ Quán (đường Trần Bình Trọng, quận 5) khi mới xây dựng có kiến trúc đơn giản, chỉ gồm một nhà nguyện nhỏ và một bàn thờ bên trong. Trong vòng một thế kỷ, nhà thờ bị tàn phá do chiến tranh, loạn lạc phải xây lại nhiều lần. Đến năm 1882, trên nền đất cũ, cha Hamm quyết định cho xây nhà thờ mới khang trang, kiên cố và tồn tại đến bây giờ.
Nhà thờ mang kiến trúc Gothic, mái lợp ngói đỏ. Công trình này phải xây trong 14 năm mới xong cơ bản và tiếp tục được bổ sung sau này. Tổng diện tích khu đất nhà thờ khoảng 16.000 m2.
Mặt chính diện nhà thờ được thiết kế tinh xảo kiểu kiến trúc Gothic với các mái vòm nhọn kết nối liên tục. Phía trước cửa chính là khuôn viên rộng, trồng nhiều cây xanh.
Tháp chuông nhà thờ gồm ba tầng: tầng kéo chuông, tầng để chuông và tầng mái trên cùng với tổng cộng năm quả chuông. Những quả chuông được đặt đúc từ Pháp và vận chuyển về Việt Nam bằng tàu thủy. Để kéo chuông lên tháp, người ta sử dụng năm con voi.
Bên trong thánh đường rộng, sơn màu vàng nhạt với các mái vòm cong, những cột đá thẳng tắp thường thấy trong nhà thờ.
Mặt bên nhà thờ là dãy cửa sổ vòm, gờ chỉ chạm trổ theo lối cổ điển. Các cửa sổ không lắp tranh kính màu như nhiều nhà thờ khác mà chỉ lắp kính trắng. Nguyên nhân là những tranh kính màu cũ hư hỏng nhưng chưa tìm được người có khả năng phục chế như ban đầu.
Cung thánh trang trí đơn giản nhưng trang nghiêm với bức tượng Chúa trên cây thánh giá. Toàn bộ thánh đường được thiết kế cho 1.500 giáo dân dự lễ.
Gần cung thánh đặt mộ phần của cha Hamm, người xây dựng nhà thờ Chợ Quán như hiện nay.
Bên trong các gian, tường đều được bài trí nhiều tượng thánh đủ kích cỡ.
Nhà thờ đang được sửa chữa các hạng mục như cửa chính, mái vòm, hệ thống cột, sơn tường... nhưng vẫn làm lễ, đón khách tham quan. Việc trùng tu dự kiến hoàn thành trong tháng 8.
Trừ giờ lễ, du khách có thể vào nhà thờ Chợ Quán trong suốt cả tuần. Nhiều người dân trong vùng cũng hay đi dạo mát, tập thể dục trong khuôn viên nhà thờ do có nhiều cây xanh.
Theo Quỳnh Trần - Vnexpress
Kim Kỳ sưu tầm