🍀♬♪🏮▒🎀 Diễn Đàn ▒❤️Góc Nhỏ Sân Trường🌺✨─🕊💃C H À O 🕊 M Ừ N G─quý khách, bạn bè, thân hữu gần xa🌍👪ghé thăm trang GNST hôm nay🍷─🍒▒🌈Không có hình ảnh nào tồn tại lâu dài bằng và không có kỷ niệm nào đã cho ta nhiều êm đềm và hạnh phúc mà đã đeo đuổi cả quãng đời của chúng ta bằng tình bạn🍃tình quê hương trong suốt những năm tháng dài dưới mái học đường.🌺Những kỷ niệm ấy cứ vươn lên trong những giấc mơ êm đềm dầu chúng ta có sống ở vùng đất nào đi nữa🌍🎀Chúc các bạn có một ngày mới nhiều niềm vui, may mắn,mạnh khỏe,hạnh phúc bên gia đình và người thân.🍒👍🎵
Nước mắm và ẩm thực Việt Nam: từ truyền thống đến hiện đại
Nước mắm và ẩm thực Việt Nam:
từ truyền thống đến hiện đại
Nước mắm là một trong những loại gia vị phổ biến nhất trong ẩm thực Việt Nam. Đây là một nét văn hóa đặc trưng của người Việt, được sử dụng trong nhiều món ăn từ miền Bắc đến miền Nam. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết về thành phần, cách làm và cách sử dụng nước mắm sao cho đúng cách. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về nước mắm, từ lịch sử, cách làm, cho đến cách sử dụng và bảo quản để có thể thưởng thức món ăn ngon nhất.
Nước mắm và ẩm thực Việt Nam: từ truyền thống đến hiện đại
Nước mắm – Tinh hoa ẩm thực Việt Nam
Nước mắm là một phần không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam.
Nước mắm là một loại gia vị phổ biến và không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam. Được làm từ tôm, cá hoặc mực, nước mắm có hương vị mặn, đậm đà và là thành phần quan trọng trong nhiều món ăn Việt Nam.
Lịch sử của nước mắm ở Việt Nam có thể truy vấn lại từ thời kỳ đầu tiên của lịch sử Việt Nam. Nước mắm từng được sử dụng như một loại thực phẩm bảo quản. Với sự phát triển của ngành nghề chế biến thực phẩm, nước mắm đã trở thành một phần không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam.
Nước mắm được sử dụng rộng rãi trong các món ăn như phở, bún, gỏi cuốn, nem nướng, lẩu, mì Quảng và cả món chay. Nó là một phần không thể thiếu của các món ăn truyền thống và cũng được sử dụng trong các món ăn hiện đại.
Bên cạnh sử dụng trong ẩm thực, nước mắm còn có nhiều lợi ích cho sức khỏe như cung cấp protein, khoáng chất và các vitamin. Nó cũng có tác dụng giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch và tiểu đường.
Tóm lại, nước mắm là một phần không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam, với mùi vị đặc trưng và các lợi ích cho sức khỏe. Vì vậy, nó được xem như một biểu tượng văn hóa của Việt Nam.
Nước mắm là một phần không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam.
Lịch sử hình thành và phát triển của nước mắm.
Nước mắm là một sản phẩm chế biến từ cá, tôm, mực hay các loại hải sản khác, được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực Việt Nam. Lịch sử hình thành và phát triển của nước mắm liên quan chặt chẽ đến lịch sử phát triển của nền văn hóa Việt Nam.
Theo nhiều nghiên cứu, nước mắm xuất hiện từ rất sớm trong lịch sử Việt Nam. Các tài liệu lịch sử cho thấy rằng từ thời kỳ đồ đá, người Việt đã biết sử dụng nước mắm để bảo quản thực phẩm. Đặc biệt, từ thời kỳ Văn Lang – Âu Lạc, nước mắm đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống vật chất và tinh thần của người Việt.
Trong quá trình phát triển lịch sử, nước mắm được sản xuất và sử dụng rộng rãi trên khắp đất nước. Nhưng đến thời kỳ Trần – Lê, nước mắm bắt đầu trở thành một sản phẩm chế biến công nghiệp, đặc biệt ở các vùng ven biển.
Trong thời kỳ phong kiến, nước mắm đã trở thành một sản phẩm kinh tế quan trọng của Việt Nam. Nước mắm đã được sản xuất và kinh doanh không chỉ để phục vụ nhu cầu sử dụng trong ẩm thực, mà còn để xuất khẩu ra các nước khác.
Đến thế kỷ 20, với sự phát triển của nền kinh tế, nước mắm đã trở thành một sản phẩm chế biến công nghiệp phát triển và ngày càng được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực Việt Nam. Hiện nay, nước mắm Việt Nam đã có tên tuổi và được nhiều người yêu thích, đặc biệt là các món ăn truyền thống Việt Nam.
Tóm lại, lịch sử hình thành và phát triển của nước mắm liên quan chặt chẽ đến lịch sử và văn hóa của Việt Nam. Nó đã trở thành một sản phẩm kinh tế và văn hóa quan trọng của đất nước Việt Nam, được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực và là biểu tượng của văn hóa Việt Nam.
Nước mắm là một trong những nguyên liệu không thể thiếu trong nhiều món ăn truyền thống của Việt Nam. Nó không chỉ tạo ra hương vị đậm đà, mà còn giúp gia tăng hương thơm và độ ngọt cho món ăn. Dưới đây là một số ví dụ về cách sử dụng nước mắm trong việc chế biến các món ăn.
Phở: Nước mắm được sử dụng để nêm nếm cho nước dùng phở, giúp tăng cường hương vị và màu sắc cho món ăn.
Bún chả: Nước mắm được dùng để ướp thịt heo, tạo ra mùi thơm đặc trưng của món ăn.
Gỏi cuốn: Nước mắm được dùng để tạo nên nước chấm cho món ăn. Nó kết hợp với các nguyên liệu khác như đường, chanh, tỏi, ớt để tạo ra hương vị đặc trưng.
Cá chiên: Nước mắm được dùng để ướp cá, tạo ra hương vị đậm đà và màu sắc hấp dẫn cho món ăn.
Bò kho: Nước mắm được sử dụng để nêm nếm cho nước dùng bò kho, tạo ra một mùi thơm đặc trưng và tăng cường hương vị cho món ăn.
Bánh xèo: Nước mắm được sử dụng để tạo nước chấm cho bánh xèo. Khi kết hợp với các nguyên liệu khác như đường, tỏi, ớt, nước mắm giúp tăng cường hương vị và làm tăng sự hấp dẫn của món ăn.
Chả giò: Nước mắm được sử dụng để tạo nước chấm cho chả giò. Nó kết hợp với các nguyên liệu khác như đường, chanh, tỏi, ớt để tạo ra một hương vị đậm đà và mặn mà.
Trên đây là một số ví dụ về cách sử dụng nước mắm trong chế biến các món ăn. Nước mắm là một nguyên liệu không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam và đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra hương vị đặc trưng cho các món ăn.
Nước mắm không chỉ là một nguyên liệu để chế biến món ăn, mà còn có tác dụng hỗ trợ sức khỏe. Dưới đây là một số tác dụng của nước mắm đối với sức khỏe con người:
Giảm cân: Nước mắm có hàm lượng calories thấp, không chứa chất béo và ít carbohydrate, giúp giảm cân hiệu quả.
Tăng cường hệ miễn dịch: Nước mắm có chứa glutamate, một loại axit amin tự nhiên giúp tăng cường hệ miễn dịch và giúp cơ thể đề kháng lại bệnh tật.
Hỗ trợ trau dồi trí nhớ: Nước mắm có chứa axit amin tự nhiên, giúp kích thích hoạt động của não bộ, tăng cường trí nhớ và tập trung.
Giảm nguy cơ bệnh tim: Nước mắm có chứa chất omega-3 và các loại axit béo không no, giúp giảm nguy cơ bệnh tim và đột quỵ.
Tốt cho hệ tiêu hóa: Nước mắm có chứa enzym amylase, giúp tiêu hóa tốt hơn, hấp thụ dinh dưỡng tối ưu và hạn chế tình trạng táo bón.
Giảm nguy cơ ung thư: Nước mắm có chứa các chất chống oxy hóa, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư.
Tuy nhiên, việc sử dụng nước mắm cần được kiểm soát để tránh tình trạng lạm dụng gây hại cho sức khỏe. Ngoài ra, người bị dị ứng với các thành phần của nước mắm cần hạn chế sử dụng hoặc tìm nguồn nước mắm không chứa thành phần gây dị ứng.
Ở Việt Nam, có rất nhiều loại nước mắm được sử dụng để chế biến các món ăn khác nhau. Dưới đây là một số loại nước mắm phổ biến tại Việt Nam:
Nước mắm nhĩ: Đây là loại nước mắm được làm từ cá nhĩ và có hương vị đậm đà, thơm ngon. Nước mắm nhĩ thường được dùng để chấm các loại rau sống, nem, chả giò, bún, phở,…
Nước mắm chấm: Đây là loại nước mắm được pha chế từ nước, đường, chanh, tỏi, ớt và mắm tôm hoặc nước mắm nhĩ. Nước mắm chấm thường được dùng để chấm các món ăn như bún chả, bánh cuốn, gỏi cuốn, chả giò,…
Nước mắm pha: Đây là loại nước mắm được pha chế sẵn với độ đậm đặc và hương vị đặc trưng. Nước mắm pha thường được sử dụng để nêm nếm các món ăn, nấu các món canh, lẩu,…
Nước mắm tôm: Đây là loại nước mắm được làm từ tôm và có hương vị đậm đà, thơm ngon. Nước mắm tôm thường được sử dụng để nêm nếm các món ăn, chấm rau sống, bánh xèo,..
Nước mắm cá cơm: Đây là loại nước mắm được làm từ cá cơm và có hương vị đặc trưng, thường được sử dụng để nêm nếm các món ăn, chấm rau sống,..
Nước mắm ớt: Đây là loại nước mắm được pha chế với ớt và mắm tôm hoặc nước mắm nhĩ. Nước mắm ớt thường được sử dụng để chấm các món ăn như bún ốc, bún đậu, bánh cuốn,…
Trên đây chỉ là một số loại nước mắm phổ biến tại Việt Nam, tùy vào từng vùng miền và khẩu vị của mỗi người mà có thể sử dụng các loại nước mắm khác nhau.
Cách chế biến nước mắm truyền thống và hiện đại có những khác biệt nhất định. Dưới đây là một số phương pháp chế biến nước mắm phổ biến:
Chế biến nước mắm truyền thống:
Lấy cá tươi, rửa sạch, phơi khô hoặc để ráo nước.
Pha nước với muối tinh, tỷ lệ khoảng 3-4kg muối/10kg cá tươi.
Cho cá vào hũ thủy tinh, đổ nước muối vào và đậy kín, để ủ từ 6 tháng đến 1 năm tùy theo môi trường, thời tiết.
Sau khi ủ xong, lấy nước mắm ra, đem đun sôi cho sạch và đổ vào chai thủy tinh.
Chế biến nước mắm hiện đại:
Lấy cá tươi, rửa sạch và cắt thành miếng nhỏ.
Trộn cá với muối tinh, đường và nước, tỷ lệ khoảng 1kg cá/2kg muối/0.5kg đường/5 lít nước.
Để hỗn hợp trong một thùng inox hoặc nhựa, quay đều hỗn hợp 2-3 lần/ngày.
Sau khoảng 3-4 tháng, nước mắm đã chín và có thể đun sôi để tăng độ sạch và lọc bỏ cặn.
Sau đó, đóng nước mắm vào chai thủy tinh hoặc đóng gói thành hộp để bán.
Cả hai phương pháp đều có thể tạo ra nước mắm ngon và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, phương pháp chế biến nước mắm truyền thống có thể đem lại hương vị đậm đà, thơm ngon hơn do được ủ trong thời gian lâu hơn. Phương pháp chế biến nước mắm hiện đại có thể tốn ít thời gian hơn và dễ dàng thực hiện hơn.
Nước mắm và vai trò của nó trong ẩm thực Việt Nam.
Nước mắm là một thành phần không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam và đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên hương vị đặc trưng của nhiều món ăn. Dưới đây là một số món ăn có sử dụng nước mắm và vai trò của nó trong mỗi món:
Nước chấm: Đây là một loại nước sốt được làm từ nước mắm, đường, chanh và ớt. Nước chấm được dùng để chấm các loại đồ chiên, nướng, gỏi cuốn, bánh xèo, bún chả, phở, mì quảng, hủ tiếu, bún bò Huế, cơm tấm, bánh mì, và nhiều món ăn khác. Nước chấm giúp tăng cường hương vị, làm cho các món ăn trở nên thơm ngon hơn.
Các món hầm: Nước mắm được sử dụng để hầm các món thịt, cá, tôm như thịt kho tàu, cá kho tộ, tôm kho, heo quay… Nước mắm giúp cho món ăn có màu sắc và hương vị đậm đà hơn.
Món ăn chay: Nước mắm cũng được sử dụng trong chế biến món ăn chay để tạo nên hương vị đặc trưng và giúp cho món ăn trở nên hấp dẫn hơn.
Súp: Nước mắm cũng được sử dụng để làm nền cho các loại súp như súp măng, súp cua, súp nấm, súp cải thảo… Nước mắm giúp cho súp có màu sắc và hương vị đậm đà hơn.
Salad: Nước mắm cũng được sử dụng để làm nền cho các loại salad. Nước mắm giúp cho salad có hương vị đậm đà hơn.
Trên đây là một số món ăn phổ biến và vai trò của nước mắm trong mỗi món. Tuy nhiên, nước mắm còn được sử dụng trong rất nhiều món ăn khác của ẩm thực Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên hương vị đặc trưng của mỗi món.
Bạn có thể quan tâm: HANNA BEACH MŨI NÉ – NƠI SỐNG ẢO CỰC CHILL ĐẦY MỚI LẠ
Nước mắm và ẩm thực Việt Nam
Các món ăn có sử dụng nước mắm.
Nước mắm là một thành phần quan trọng trong ẩm thực Việt Nam và được sử dụng rộng rãi trong nhiều món ăn khác nhau. Dưới đây là một số món ăn phổ biến có sử dụng nước mắm:
Bún chả: Món bún chả gồm có bánh phở, chả lụa, thịt nướng và rau sống. Nước chấm được làm từ nước mắm, đường, chanh, ớt và tỏi.
Phở: Phở là món ăn nổi tiếng của Việt Nam. Nước dùng của phở được nấu từ nước gà, bò hoặc heo cùng với nước mắm, hành, gừng, đinh hương, bạch phèo, hạt tiêu và tảo nhật.
Gỏi cuốn: Gỏi cuốn là món ăn truyền thống của Việt Nam được làm từ tôm, thịt heo, bún, rau sống và bánh tráng. Nước chấm được làm từ nước mắm, đường, chanh, tỏi và ớt.
Cá kho tộ: Cá kho tộ là một món ăn nấu từ cá được kho cùng với nước mắm, đường, tỏi và ớt.
Canh chua: Canh chua là món canh có vị chua ngọt được nấu từ cá, tôm, nước mắm, đường, dứa, cà chua, rau ngổ, rau quế và ớt.
Bánh xèo: Bánh xèo là một món ăn được làm từ bột gạo, nước và nhiều loại rau cùng với tôm, thịt, hành tím và nước mắm.
Bún bò Huế: Bún bò Huế là một món ăn đặc trưng của Huế được làm từ bún, thịt bò, xương bò và nước mắm.
Hủ tiếu: Hủ tiếu là một món ăn được làm từ miến, thịt, hành tím và nước mắm.
Cơm tấm: Cơm tấm là một món ăn được làm từ cơm trắng, thịt heo nướng, trứng, dưa leo, rau sống và nước mắm.
Trên đây là một số món ăn phổ biến có sử dụng nước mắm để món ăn có hương vị hấp dẫn hơn.
Tác động của nước mắm đến môi trường và sức khỏe con người
Các vấn đề liên quan đến sản xuất nước mắm và tác động đến môi trường.
Sản xuất nước mắm là một ngành nghề truyền thống lâu đời của Việt Nam và nó đã và đang gặp phải một số vấn đề về tác động đến môi trường. Dưới đây là một số vấn đề liên quan đến sản xuất nước mắm và tác động của chúng đến môi trường:
Sử dụng hải sản trong sản xuất nước mắm: Việc sử dụng hải sản, đặc biệt là cá, là nguyên liệu chính để sản xuất nước mắm đang gây ra tác động tiêu cực đến nguồn lợi thủy sản. Điều này là do lượng cá được khai thác để sản xuất nước mắm quá lớn, dẫn đến sự suy giảm số lượng cá trong các khu vực đánh bắt.
Ô nhiễm nước: Sản xuất nước mắm có thể gây ra ô nhiễm nước do nước mắm được sản xuất từ những con cá đã được đánh bắt từ biển, sông, hồ, đầm lầy hoặc ao hồ. Việc xử lý nước thải trong quá trình sản xuất nước mắm không được quản lý tốt có thể dẫn đến tình trạng ô nhiễm nước.
Rác thải: Sản xuất nước mắm cũng tạo ra một lượng lớn rác thải, bao gồm các chai thủy tinh, các bình chứa và các bao bì nhựa, đặc biệt là những nơi sản xuất quy mô lớn.
Tiêu thụ điện năng: Các nhà sản xuất nước mắm cần sử dụng năng lượng để sản xuất, đặc biệt là trong quá trình ủ nước mắm, điều này có thể tiêu tốn rất nhiều năng lượng và gây tác động tiêu cực đến môi trường.
Các chất hóa học trong sản xuất: Sản xuất nước mắm có thể sử dụng các chất hóa học để giảm thiểu thời gian sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm, tuy nhiên việc sử dụng các chất này có thể gây tác động tiêu cực đến môi trường nếu không được sử dụng đúng cách.
Tác động của nước mắm đến môi trường và sức khỏe con người
Những lợi ích và hại cho sức khỏe khi sử dụng nước mắm.
Nước mắm là một trong những nguyên liệu không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam, tuy nhiên việc sử dụng quá nhiều nước mắm có thể gây hại đến sức khỏe. Dưới đây là một số lợi ích và hại của nước mắm đối với sức khỏe:
Lợi ích:
Cung cấp nhiều chất đạm và khoáng chất cần thiết cho cơ thể, giúp tăng cường sức khỏe và phát triển cơ thể.
Nước mắm còn chứa nhiều acid amin có tác dụng kích thích tiêu hóa, giúp cải thiện chức năng tiêu hóa.
Chứa nhiều chất chống oxy hóa, giúp ngăn ngừa các bệnh lão hóa và ung thư.
Hại:
Nước mắm chứa nhiều muối, sử dụng quá nhiều có thể gây tăng huyết áp và các vấn đề về tim mạch.
Nhiều loại nước mắm chứa chất bảo quản, đặc biệt là sodium benzoate, có thể gây dị ứng hoặc kích ứng da.
Nước mắm cũng có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa, đặc biệt là khi sử dụng quá nhiều hoặc trong trường hợp bị dị ứng.
Do đó, khi sử dụng nước mắm, cần sử dụng vừa phải và kết hợp với các thực phẩm khác để đảm bảo cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể, đồng thời hạn chế các tác hại đến sức khỏe.
Tác động của nước mắm đến môi trường và sức khỏe con người
Nước Mắm Tĩn – Nước mắm cá cơm nguyên chất sánh đặc thịt cá:
Nước mắm cá cơm là một trong những loại nước mắm quen thuộc và được sử dụng rộng rãi trong ẩm thực Việt Nam. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết được rằng để có được một chai nước mắm cá cơm rin nguyên chất thì cần phải qua rất nhiều công đoạn và kĩ thuật.
Những con cá cơm than to béo được lựa chọn kỹ càng, sau đó được sơ chế sạch sẽ để loại bỏ các bụi bẩn, sạn và ruột. Sau đó, cá được cắt thành từng miếng nhỏ và cho vào thùng để ủ với muối tinh khiết trong một thời gian nhất định.
Bạn có thể quan tâm: Mực nướng chao – Cách làm đơn giản tại nhà, thơm ngon khó cưỡng
Nước Mắm Tĩn – Nước mắm cá cơm nguyên chất sánh đặc thịt cá
Tuy nhiên, việc ủ cá trong muối không đơn thuần chỉ là để cá ngấm muối mà còn phải có kĩ thuật gài nén, đắp lù, canh chỉnh nhiệt độ độ ẩm để đảm bảo cá chín đều và không bị hỏng. Đây chính là công đoạn quan trọng để tạo ra nước mắm cá cơm rin nguyên chất và quý giá.
Sau khi ủ đủ thời gian, cá được lấy ra để lọc nước mắm. Nước mắm Tĩn được chế biến hoàn toàn thủ công bởi những người thợ lành nghề nhất, họ đã thực hiện rất nhiều bước công phu để đảm bảo nước mắm có độ sánh đặc và thơm ngon nhất.
Nước mắm Tĩn có màu nâu đậm, sánh đặc và thơm nồng với hậu vị ngọt của đạm cá nguyên chất. Nó có thể được dùng để chấm ăn sống hoặc sử dụng để nấu các món ăn kho, rim, luộc rất ngon và hấp dẫn.
Bạn có thể quan tâm: Lẩu thả Phan Thiết – Lẩu thả 10 bắp nhất định phải “checkin” khi đến du lịch
Nước Mắm Tĩn – Nước mắm cá cơm nguyên chất sánh đặc thịt cá
Với những người yêu thích ẩm thực Việt Nam, nước mắm cá cơm rin nguyên chất Tĩn là một trong những sản phẩm không thể thiếu trong bếp của mình. Đó là sự kết hợp tuyệt vời giữa những con cá cơm than to béo cùng với muối tinh khiết và kĩ thuật gài nén, đắp lù, canh chỉnh nhiệt độ độ ẩm được thực hiện bởi chính những người thợ lành nghề nhất để tạo ra những dòng nước mắm cá cơm rin nguyên
Kết luận về nước mắm:
Nước mắm và ẩm thực Việt Nam: từ truyền thống đến hiện đại
Như vậy, nước mắm đã trở thành một phần không thể thiếu trong ẩm thực Việt Nam và được sử dụng trong nhiều món ăn ngon như phở, bún, món cuốn, lẩu, nước chấm… Tuy nhiên, để sử dụng nước mắm một cách hợp lý và đảm bảo an toàn cho sức khỏe, chúng ta cần biết cách lựa chọn loại nước mắm phù hợp, sử dụng đúng liều lượng và kết hợp với các thực phẩm khác.
Ngoài ra, việc bảo vệ môi trường và hạn chế tác động của sản xuất nước mắm đến môi trường cũng là một vấn đề cần quan tâm trong quá trình phát triển nghề sản xuất nước mắm.
Hy vọng bài viết đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về nước mắm và vai trò của nó trong ẩm thực Việt Nam, đồng thời cũng cung cấp cho các bạn những thông tin hữu ích về lợi ích và hại của nước mắm đối với sức khỏe.
Sưu tầm
_______________
NƯỚC MẮM VÀ MÓN CHẤM
Người Miền Nam ăn uống khẩu vị đặc biệt là “chua, ngọt và mặn”. Chua và mặn đã tạo nên nhiều món ngon độc đáo tiêu biểu miệt vườn. Chính cái khẩu vị chua ngọt và mặn mà người Lục Tỉnh đã chế ra các món chấm mà ai ăn qua cũng ưa cũng thích.
Đi vào cái thế giới món chấm Lục Tỉnh, mới thấy cách pha chế công phu và tàng ẩn bên trong cái gì “bí quyết” nữa.
Cách pha chế món nước chấm “mâu thuẫn” hẳn với bản chất xuề xòa, chín bỏ làm mười của con người Lục Tỉnh.
Có bao nhiêu món chấm được ghi vào “gia phả ẩm thực”? Không ai trả lời được.
Nói món chấm ta nghĩ ngay tới nước mắm Việt Nam.
Nước mắm là món độc đáo trong ẩm thực Việt Nam, là một “bửu bối” tạo nên đặc thù cho ẩm thực, làm thu hút sự quan tâm của thế giới, tạo nét riêng Việt Nam về ẩm thực.
Nước mắm mặn
Nước mắm của mình có truyền thống lâu đời với các tên tuổi như nước mắm Nha Trang, Phan Thiết, Phú Quốc. Nước mắm là loại nước chấm, được chế biến bởi nhiều loại cá khác nhau như cá cơm, con mực, con tôm, con ruốc…
Làm nước mắm do vậy tuy dễ mà khó.
Nước mắm của ta xưa hầu như “không có tiêu chuẩn” về chất lượng, về hàm lượng đạm; Nên khi pha chế nước chấm từ nước mắm trở thành một nghệ thuật, một bí quyết trong từng gia đình, từng cửa hàng, từng khách sạn.
Nước mắm gừng.
Người sành điệu chỉ cần nếm và hửi mùi là biết được nước mắm ngon hay dở, chế bằng cá gì.
Trong danh mục các loại nước chấm, ta phân biệt ra mấy nhóm.
Trước hết là nước mắm trong nguyên chất. Đây là loại chấm với các loại thức ăn cần hương vị nguyên chất từ nước mắm. Người ăn có thể dầm thêm với ớt chín (đỏ) hoặc ớt sống (xanh).
Canh chua, canh rau, canh cải, canh bầu ăn với nước mắm trong nguyên chất mới ngon và mới đúng. Cũng có người thích ăn canh chua với muối ớt, nhưng không ai ăn với nước mắm chua ngọt cả.
Nước mắm me.
Còn nước mắm “cay chua ngọt” là loại nước mắm pha chế với các phụ gia khác để hợp với từng loại món ăn. Ngoài ớt còn có tỏi và đường. Ngay cả ớt thôi thì có loại cần đâm giã nhỏ, có loại cần bằm nhuyễn. Rồi đến chất chua thì có khi dùng chanh, có khi dùng giấm.
Nước mắm chua cay ngọt dù pha thế nào nhưng phải làm sao cho ớt đỏ nổi trên mặt chén nước mắm, vừa làm “bắt mắt” người ăn vừa làm cho hương vị nước mắm bốc lên kích thích khứu giác người ăn nữa.
Trong các phụ gia cho nước mắm cay chua ngọt còn có gừng nữa. Nước mắm gừng là loại nước chấm độc đáo ăn với cá trê nướng, cá trê chiên, thịt vịt nấu cháo, cháo cá, không có gì thay thế được.
Nước mắm nêm
Tới món nước mắm me, nước mắm xoài. Đây là loại nước chấm độc đáo của miệt vườn. Trái me non đâm nhỏ với ớt, pha chung với nước mắm trong, làm nên một hỗn hợp nước chấm độc đáo.
Xoài sống (loại xoài vừa bắt đầu chín tới) bầm chung với nước mắm ớt nguyên chất cũng là loại nước chấm gây nhiều ấn tượng cho thực khách.
Nước mắm me, nước mắm xoài ăn chung với cá rô, cá lóc nướng, chấm với đọt lan, đọt mì luộc, đọt nhãn lòng, rau dền luộc thì tuyệt chiêu.
Có một món nước chấm đặc biệt là nước mắm nêm, mùi vị độc đáo, khác thường, ăn rồi nhớ hoài. Nước mắm nêm làm bằng con cá cơm ăn với bò nhúng giấm thì hết chỗ chê. Có người nói nước mắm nêm làm ra hình như chỉ ăn với món nhúng giấm mà thôi.
Nước mắm chua ngọt
Ở miệt vườn, người ta ăn cá nhúng giấm gói bánh tráng và chấm mấm nêm, ngon hơn bò nhúng giấm nhiều.
Còn có món tương bằm xào ngọt, hoặc chao dầm nhuyễn pha với ớt chanh đường cũng là món chấm có hương vị khác, không kém ngon và hấp dẫn. Gỏi cuốn tôm thịt thì nhứt định phải chấm tương bằm xào chua ngọt và vịt hầm khoai môn thì phải chấm “nước mắm chao’ mới ngon.
Trong nhóm món chấm còn phải kể đến muối.
Muối thay thế nước mắm, pha trộn với một số phụ gia làm nên món chấm độc đáo, đặc thù Việt Nam. Tùy theo ăn với món gì mà có loại muối riêng. Muối thì có loại muối sống và muối chín.
Muối sống là muối hột nguyên chất thường dùng để làm nước mắm, làm mắm.
Muối hột đâm nhỏ với ớt sống còn xanh ăn với ổi sống, ăn với bưởi chua, hoặc ăn với các loại cá nướng trui, cua rang muối, rùa rang muối thì rất đậm đà, ngon hơn muối bọt.
Muối ớt xanh
Ghé thăm vườn ổi ở Sa Đéc, bạn sẽ được chủ nhà đưa thăm vườn, và cũng không quên trao cho bạn gói muối hột! Ăn như thế mới ngon, chủ nhà nói như vậy. Tôi ăn có một lần hồi xưa cách nay đã 40 năm mà vẫn còn nhớ hoài cái hương vị ngày xưa ấy.
Cá nướng lửa rơm, xé ra miếng thịt còn bốc khói, vừa chín tới, còn mùi rơm rạ, mùi khét của vảy cá, chấm với muối ớt sống, giữa đồng ruộng bao la, nhắm miếng rượu đế thì thú vị lắm.
Muối ớt là loại muối bọt, muối chín, đâm với ớt chín đỏ. Màu đỏ và nước của ớt, hòa tan trong muối cho ta một món chấm ngon lành.
Muối ớt ăn với canh chua, vị chua hòa trộn lẫn mặn, cay làm kích thích ta ngon miệng hơn.
Có người còn cầu kỳ, đem chén muối ớt bắt lên bếp lửa than cho muối ớt khô, sánh lại, bốc mùi cay nồng, rồi mới chịu chấm với canh chua. Tôi đã được ăn qua rồi, thấy ngon hơn và cũng bắt chước làm món “muối ớt nướng” mỗi khi ăn canh chua. Quả ngon thật.
Muối ớt sả.
Các nhà giàu, điền chủ ở Lục Tỉnh, nhà nào cũng có một hũ muối ớt khô để dành ăn quanh năm, nhứt là vào mùa nắng không có ớt tươi.
Muối ớt khô để lâu sẽ bị xuống màu, và mất mùi vị của ớt, nên chỉ dùng để nấu ăn hoặc nêm nếm mà thôi.
Muối sả ớt lại là một món chấm khác nữa. Muối sả ớt phải rang cho khô, làm cho sả chín mới có mùi thơm. Muối sả ớt để dành ăn lâu, càng lâu càng ngon. Muối sả ớt có thể ăn với các loại thịt nướng hoặc dùng để làm gia vị ướp cá, ướp thịt.
Muối tiêu cũng là món chấm đặc thù trong khẩu vị miền Nam. Muối tiêu dùng để chấm với thịt bò lúc lắc, cà ri gà, cà ri vịt. Tiêu không được đâm quá nhuyễn, để khi nhai còn thưởng thức được mùi tiêu nồng bốc lên mũi. Hột vịt lộn thì nhứt định phải ăn với muối tiêu và rau răm.
Muối ớt Tây Ninh
Muối tiêu và muối ớt có món dùng với chanh, có món ăn nguyên chất, tùy theo món và tùy theo sở thích mỗi người. Cho nên dọn dĩa muối tiêu hay muối ớt người ta hay kèm theo một miếng chanh.
Xem ra món chấm của người Việt ở Lục Tỉnh rất phong phú và cách pha chế không ít cầu kỳ.
Ngày nay nước mắm Việt Nam đã đi vào tiêu chuẩn, có cầu chứng bảo đảm độ đạm từ 25 -30 độ và ghi rõ loại các loại cá chế tạo ra. Nước chấm làm từ nước mắm cá cơm Phú Quốc thì thơm, đậm đà hơn các loại nước mắm làm bằng cá ở các nơi khác.
Nước mắm Phú Quốc có quá trình cả 100 năm, nay trở thành một thương hiệu của Việt Nam, có mặt khắp năm Châu, cho cả người Tây phương ăn nữa.
(Có một số danh gia Việt Nam ở hải ngoại mua nước mắm Phú Quốc pha chế, vô chai ghi là “Made in Thailand”!).
Trên đà hội nhập, nước mắm được đưa ra giới thiệu với thế giới, có loại “nước mắm cục” đặc chế như đường phèn, ghi rõ độ đạm và nơi sản xuất.
Muối tiêu.
Tuy nhiên từ nước mắm đến nước chấm là cả một nghệ thuật của người vợ, người mẹ để có được món nước chấm cân đối, hài hòa mặn-ngọt-chua-cay.
Thế mới nói nấu ăn là một nghệ thuật.
Trong bữa cơm của người mình không thể không có món chấm. Tất cả món ăn của chúng ta món nào cũng cần phải chấm trừ món kho mặn mà thôi.
Món nước chấm tuy nhỏ nhưng quan trọng là vậy. Và cách chế biến nước chấm của người Lục Tỉnh đã tạo nhiều ấn tượng cho người ăn.
Nam Sơn Trần Văn Chi (TPH)
Thanh Hương sưu tầm & tổng hợp
Chỉnh sửa lần cuối vào %PM, %16 %109 %2023 %21:%06