Chợ nổi Cái Răng, nét đẹp truyền thống của miền Tây
Cần Thơ gạo trắng nước trong
Ai đi đến đó lòng không muốn về
Những câu từ giản dị, quen thuộc qua hai câu thơ về Cần Thơ mà chắc hẳn ai cũng nhớ như phần nào khẳng định nét độc đáo của vùng đất Tây Đô (tên gọi cũ của cần Thơ), khi đã đặt chân đến một lần thì khó lòng rời xa. Và một trong những điều làm nên nét độc đáo, đặc trưng đó chính là Chợ Nổi Cái Răng – hình ảnh tạo nên nét văn hóa gần gũi, thân thương của miền sông nước nam Bộ.
Nói về danh từ “Chợ nổi”, thuở xưa, chợ nổi hình thành là vì đường bộ và phương tiện lưu thông đường bộ chưa phát triển, trong khi đó người dân đều có nhu cầu mua bán, trao đổi hàng hóa nên người ta mang hàng hóa bằng các phương tiện như xuồng, ghe,..và tụ tập trên một bến sông lớn để trao đổi, mua bán. Dần dần, điều đó làm nên một loại hình giao thương đặc trưng và không thể thiếu của người dân sông nước. Ngày nay, dù mạng lưới giao thông đường bộ đã phát triển rộng khắp nhưng chợ nổi vẫn tồn tại và phát triển ngày một sầm uất hơn như một cách giữ gìn và phát huy một nét văn hóa đậm bản sắc Nam Bộ.
Nói về tên gọi Cái Răng có rất nhiều giai thoại, Cái Răng đã có từ lâu mà chưa được giải thích cặn kẽ ngọn nguồn. Có giai thoại khá hài hước kể rằng, hồi vùng đất này còn đang được khẩn hoang, có rất nhiều cá sấu. Một hôm trên con sông này có diễn ra đám rước dâu bằng thuyền thì bị một con sấu to dùng đuôi quật chìm ghe và mang cô dâu đi mất. Chú rể rất tức giận nên đã cùng nhiều thanh niên trong vùng tìm cách vây bắt con sấu. Sau khi bắt được, chú rể đã tự phanh thây con sấu thành nhiều phần và ném xuống sông. Sau đó, phần nào của con sấu dạt vào đâu, bà con liền dựa vào đó mà đặt tên cho con rạch. Chỗ phần đầu dạt vào gọi là Đầu Sấu, chỗ phần răng dạt vào gọi là Cái Răng. Răng của nó cắm vào miếng đất mom sông nên thành tên gọi Cái Răng.
Chợ nổi Cái Răng tọa lạc trên sông Cái Răng, gần cầu Cái Răng, cách trung tâm TP Cần Thơ khoảng 6 km đường bộ và mất 30 phút nếu đi bằng thuyền từ Bến Ninh Kiều. Với đa số khách du lịch, khi tham quan Chợ Nổi Cái Răng đều chọn phương tiện là thuyền, vì khi di chuyển bằng thuyền có thể cảm nhận được trọn vẹn hơn vẻ đẹp của vùng sông nước buổi sáng sớm.
Chợ nổi Cái Răng là chợ nổi chuyên trao đổi, mua bán nông sản, các loại trái cây, hàng hóa, thực phẩm, ăn uống và là điểm tham quan đặc sắc của quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ. Nét độc đáo và đặc điểm chính của chợ nổi Cái Răng là chuyên buôn bán các loại trái cây, đặc sản của vùng đồng bằng sông Cửu Long. Chợ nổi Cái Răng họp từ rất sớm, khi trời còn giăng sương lờ mờ mặt sông, hàng trăm chiếc ghe thuyền từ khắp các ngả đường đã rộn ràng kéo về Chợ nổi mang theo trên đó những hàng hóa để mua bán trao đổi tạo nên không chỉ một bức tranh đầy màu sắc của trái cây, các loại nông sản mà còn có cả không khí nhộn nhịp, tươi vui mang đậm phong vị miền Tây. Trên khu chợ nổi có hàng trăm chiếc thuyền lớn bé đậu san sát nhau. Trên những chiếc thuyền chất đầy hoa quả và hàng nông sản, và điều đặc biệt, ở đầu mũi chiếc thuyền, người ta sẽ treo những cái cây sào (hay theo từ địa phương gọi là cây bẹo), nếu bán sản vật gì người ta sẽ treo sản vật đó lên những “cây bẹo”. Chỉ cần nhìn vào những cây bẹo đó chúng ta sẽ biết chủ hàng bán những gì. Sự khác biệt này là do trên môi trường sông nước có những tiếng sóng, tiếng máy nổ liên tục và khó có thể áp mạn các thuyền để xem họ bán gì.
Mặt dù nhóm trên sông nhưng chợ nổi hầu như không thiếu bất cứ mặt hàng nào từ cây kim, sợi chỉ cho đến các loại thực phẩm, đồ gia dụng...Ngoài một vài điểm khác biệt thì chợ nổi vẫn có các loại hình dịch vụ như cà phê, ăn uống...khá giống ở các chợ truyền thống trên đất liền. Có thể tìm ở đây các món ăn dân dã mang đậm chất Nam bộ như bánh tét, bánh cam, bánh ít, bánh canh, đậu hủ, các món bún riêu, bún mắm..với giá cả hết sức bình dân mà vừa miệng. Bún mắm và bún riêu là hai mặt hàng ăn sáng được bày bán nhiều và ưa chuộng nhất. Bạn sẽ khó lòng nào cưỡng lại trước nồi súp bún riêu đang nghi ngút khói hòa vào khí trời tươi mát của buổi sáng tinh mơ, bên tai là tiếng sóng vỗ áp từ các mạn thuyền, tiếng máy nổ liên tục tạo nên một không gian náo nhiệt nhưng cũng đầy tính thi vị. Thật tiếc nếu bạn không thử một lần được ngồi ăn sáng ngay trên những chiếc xuồng be bé chòng chành trên sông ngay tại chợ nổi, trò chuyện với người dân để biết thêm về cuộc sống sinh hoạt của họ, đó thật sự là những trải nghiệm thú vị, tuyệt vời.
Đã qua bao năm tháng, nhưng chợ nổi Cái Răng vẫn còn giữ nguyên được những nét đặc trưng vốn có của nó, chính vì thế nơi đây chắc chắn là điểm đến thú vị cho những ai yêu thích sự khám phá, mới lạ, muốn một lần được tìm hiểu về văn hóa miền sông nước Nam Bộ qua những câu hò, làn điệu dân ca mượt mà sâu lắng cũng như được tự mình hòa nhịp vào những sinh hoạt nhộn nhịp, ồn ào của người dân chợ nổi nơi đây.
Giờ đây chợ nổi trở thành một nét chấm phá độc đáo trong đời sống của người dân miền Tây này, tạo nên một nền văn hóa sông nước mộc mạc, chân chất nhưng hấp dẫn, đủ sức làm xao lòng bất cứ con người nào khi đến với nơi đây, về mà lòng cứ day dắt chẳng đành...
Kim Phượng st