Tên thật là Trần Triết, sinh năm 1938 ở Thành Đô, Tứ Xuyên, bà được gia đình đưa sang Đài Loan khi chính quyền Trung Hoa Dân quốc thua trận trong nội chiến Quốc Cộng.

Nổi tiếng trong giới văn học tình cảm, lãng mạn dùng tiếng Hoa cũng như ở Nam Việt Nam thời VNCH trước 1975 và trên cả nước Việt Nam sau này, phải đến năm 1988 bà Quỳnh Dao mới lần đầu thăm Bắc Kinh.

Có thể nào số phận không nơi nương tựa và tình yêu không được đáp trả nhưng luôn có ước mộng hạnh phúc viên mãn truyền thống xuất hiện nhiều trong văn của bà, phần nào cũng phản ánh mối tâm tư của thế hệ người Trung Hoa ở ba xứ sở: Hương Cảng, Đài Loan và Trung cộng, gọi là Lưỡng ngạn, bị chia cắt bởi chiến tranh và chính trị.

Quỳnh Dao và mối quan hệ khó khăn với Đại Lục

Tuy thế, cũng có đánh giá ở Đài Loan rằng văn ngôn tình của Quỳnh Dao chịu ảnh hưởng của văn sĩ Anh Charlotte Brontë (1816-1855).
Quan hệ của bà Quỳnh Dao với nước Trung cộng thời sau Khai phóng hóa ra lúc nào cũng luôn thuận buồm xuôi gió. Từ 1989, bà trở thành tác giả Đài Loan đầu tiên có phim chuyển thể từ truyện của mình ở CHND Trung Hoa. Không chỉ vậy, bà trở về đại lục, giao lưu với văn nghệ sĩ Trung cộng và tham gia biên kịch nhiều bộ phim nổi tiếng dựa trên truyện và sách của bà. Nhưng năm 1994, bà công khai gửi thư cho đài truyền hình tỉnh Hồ Nam, Trung cộng cáo buộc họ đã dùng một nhà văn khác “đánh cắp nhiều đoạn” trong truyện của bà để dựng một phim tình cảm lãng mạn, phim Mai Hoa Lạc.
Không chỉ thế, bà còn lên án nạn “ăn cắp bản quyền tràn lan” ở Trung cộng trong nghệ thuật và điện ảnh. Được vinh danh là “nữ hoàng của phim bộ Trung Hoa”, ý kiến trên của bà rất có ảnh hưởng ở Đài Loan, Hồng Kông, Singapore, nhưng bị phía Trung cộng bác bỏ.
Tin bà qua đời chỉ được trang Hoàn cầu Thời báo của Trung cộng đăng rất ngắn gọn cùng nội dung thư tuyệt mệnh và video, mà không nhắc gì đến các vấn đề khác.
Tiếng nói cho luật trợ tử

Ở Đài Loan, ngoài chuyện về các cuộc hôn nhân khá phức tạp của nữ sĩ Quỳnh Dao, người ta còn nói đến tiếng nói của bà ủng hộ cho người tàn tật, và cách chăm sóc bệnh nhân bị bệnh hiểm nghèo, không còn hy vọng phục hồi. Chẳng hạn văn của bà thường có người câm điếc, người mù, bị tàn phế.  Còn từ 2019, sau khi người chồng thứ hai, ông Bình Hâm Đào, qua đời vì bệnh mất trí nhớ, và đến lúc cuối đời cần phải cho ăn bằng ống, bà Quỳnh Dao lên tiếng về nhu cầu giúp con người sống và chết một cách có nhân phẩm.

Ở các nước Âu Mỹ, đây là vấn đề luật trợ tử, giúp người ta chết một cách có nhân phẩm, nhưng trong văn hóa Trung Hoa, đây không phải là chuyện dễ dàng được chấp nhận về luân lý. Tuy thế, nhờ sự lên tiếng của bà, Đài Loan đã chấp nhận trợ giúp người bị bệnh hiểm nghèo, không qua khỏi, được sang Thụy Sĩ để chọn cái chết được bác sĩ hỗ trợ. Nay thì nữ sĩ Quỳnh Dao đã tự chọn cách vĩnh biệt cuộc đời mà bà nói là “đã bừng sáng trọn vẹn”.

“Tôi đã sống và chưa bao giờ để cuộc sống này thất vọng”, Quỳnh Dao để lại lời vĩnh biệt cho hàng triệu người hâm mộ ở châu Á.

***

Những 'nàng thơ' của Quỳnh Dao, ngày ấy và bây giờ

Chân Trân

Chân Trân là thế hệ ngọc nữ đầu tiên của làng giải trí Đài Loan, thành danh với dòng phim tình cảm của Quỳnh Dao từ giữa thập niên 1960 đến thập niên 1970 như Thể vân phi, Tâm hữu thiên thiên kết, Một thoáng mộng mơ, Hải âu phi xứ…

Chân Trân gắn bó với màn bạc chỉ vỏn vẹn 20 năm, đã góp mặt hơn 80 bộ phim, cùng thời với các tài tử Tần Tường Lâm, Đặng Quang Vinh, Tạ Hiền... từng một thời làm say đắm hàng triệu trái tim khán giả châu Á.

Năm 1978, Chân Trân kết hôn với đạo diễn Lưu Gia Xương, nhưng cuộc hôn nhân của bà chỉ duy trì 9 năm đã đổ vỡ, từ đó bà sống nương tựa với cậu con trai duy nhất Lưu Tử Thiên (năm nay 31 tuổi).

Chân Trân ngày ấy, Chân Trân và con trai hiện nay - Ảnh: Sina

Mấy năm gần đây, Chân Trân gặp phải nhiều tai ương, vấn đề sức khỏe khiến con trai Lưu Tử Thiên vô cùng lo lắng, tháng 1 năm nay bà bất cẩn bị té ngã ở Mỹ, từ cầu thang lầu 2 té lăn xuống lầu 1, sau đó bắt đầu đau nửa đầu, bác sĩ chẩn đoán trong não có máu bầm.

Chân Trân đã phải tiến hành phẫu thuật lấy máu bầm khi đang ở tuổi 69, sau thời gian tịnh dưỡng, vốn dự định trở về Đài Loan thì bà lại gặp tai nạn, đụng phải vết thương cũ vừa mổ không lâu…

Chân Trân từng chia sẻ trạng thái trên trang cá nhân: “Biết sao bây giờ, người già rồi, động tác chậm chạp, không phản ứng kịp nữa, đành chịu vậy!”.

Lâm Thanh Hà

Nhắc đến quá trình sự nghiệp của Lâm Thanh Hà, không thể không nhắc đến Quỳnh Dao, bà là người phát hiện và lăng xê cô từ bộ phim Song ngoại (1973).

Những năm 1970, Lâm Thanh Hà tỏa sáng trên màn bạc Đài Loan với dòng phim tình cảm lãng mạn của Quỳnh Dao như Bạn gái, Bên dòng nước, Tôi là một đám mây, Dòng sông ly biệt… tổng cộng 12 bộ phim.

Lâm Thanh Hà ngày ấy và bây giờ

Mỗi khi nhắc đến Lâm Thanh Hà, Quỳnh Dao đều không tiếc lời dành cho cô những lời khen ngợi, có thể nói Lâm Thanh Hà là “nàng thơ” mà Quỳnh Dao tâm đắc nhất.

Năm 1994, Lâm Thanh Hà bất ngờ tuyên bố rút lui làng giải trí để lên xe hoa với tỷ phú Hình Lý Nguyên, hiện nay cô đang là mẹ của hai đứa con gái 21 tuổi và 16 tuổi.

Lâm Phụng Kiều

Năm 1972, khi mới 19 tuổi, Lâm Phụng Kiều đã bắt đầu tỏa sáng nhờ có nụ cười ngọt ngào giống Chân Trân.

Lâm Phụng Kiều gắn bó với các phim tình cảm Quỳnh Dao như Hoàng hôn cuối cùng, Tình như bọt biển, Lãng hoa, Bên dòng nước…

Cùng với Tần Hán, Tần Tường Lâm và Lâm Thanh Hà được mệnh danh “Nhị Tần song lâm”.

Lâm Phụng Kiều ngày ấy và bây giờ

Sự nghiệp diễn xuất của Lâm Phụng Kiều chỉ có vẻn vẹn 10 năm, nhưng cô đã tham gia gần 50 bộ phim.

Lâm Phụng Kiều bí mật kết hôn với Thành Long từ năm 1982, sau đó sinh con trai Phòng Tổ Danh, nhưng cuộc hôn nhân của Lâm Phụng Kiều và Thành Long được giấu kín đến năm 1999 mới công khai.

Hiện nay, phần lớn thời gian của Lâm Phụng Kiều đều ở Mỹ, bởi cô không thích cuộc sống xô bồ của làng giải trí Hong Kong.

Lưu Tuyết Hoa

Những năm 1980, khi Quỳnh Dao đưa tác phẩm lên màn ảnh nhỏ, thì Lưu Tuyết Hoa là “nàng thơ” được bà ưu ái nhất.

Trong vòng 5 năm, Lưu Tuyết Hoa đã đóng hàng loạt bộ phim truyền hình của Quỳnh Dao như Kỷ độ tịch dương hồng, Yên vũ mông mộng, Xóm vắng, Bên dòng nước, Hải âu phi xứ, Tuyết Kha…

Trên màn ảnh, Lưu Tuyết Hoa để lại cho khán giả ấn tượng về mẫu phụ nữ dịu dàng, yếu đuối, ngoài đời cuộc sống tình cảm của cô cũng trắc trở không kém số phận của các nhân vật trong phim.

Lưu Tuyết Hoa ngày ấy và bây giờ - Ảnh: Sina

Lưu Tuyết Hoa từng có mối tình khắc cốt ghi tâm với Lưu Đức Khải, vào thời điểm hai người đang tiến đến giai đoạn kết hôn thì cô bị sảy thai, sau đó hai người tuyên bố chia tay vào năm 1995.

Năm 1999, Lưu Tuyết Hoa kết hôn với nhà biên kịch Đặng Dục Côn, nhưng hạnh phúc chỉ mỉm cười với cô được 12 năm thì chồng nhảy lầu tự vẫn vào năm 2011.

Gần 40 năm gắn bó với màn ảnh, ở tuổi 57 Lưu Tuyết Hoa vẫn miệt mài với nghề diễn, hiện nay cô vẫn đang là diễn viên được yêu thích trên màn ảnh nhỏ Trung Quốc. 

Trần Đức Dung

Trần Đức Dung là nữ diễn viên được Quỳnh Dao lăng xê tích cực vào những năm 1990 với hàng loạt bộ phim như series Trâm hoa mai, Thủy Vân gian, Một thoáng mộng mơ…

Năm 2011, Trần Đức Dung bí mật kết hôn với doanh nhân bất động sản Vương Tán Sách, từ đó đến nay cô vắng bóng màn ảnh.

Trần Đức Dung ngày ấy và bây giờ

Nhạc Linh

Nhạc Linh cùng thời với Trần Đức Dung, thành danh trên màn ảnh nhỏ Đài Loan từ những năm 1990 với dòng phim Quỳnh Dao như Ngọn cỏ bên bờ sông, Trâm hoa mai: Người chồng ma, Tân Nguyệt cách cách…

Nhạc Linh có vẻ đẹp dịu dàng và trong sáng, để lại ấn tượng cho khán giả với hình tượng người phụ nữ yếu đuối, khổ mệnh, được xem là diễn viên chuyên trị vai bi kịch trên màn ảnh.

Năm 2006, sau khi hoàn thành bộ phim Tình yêu cuồng triều, Nhạc Linh tuyên bố giã từ màn ảnh, cô sang Canada định cư, sống cuộc sống bình dị ở nơi đất khách.

Nhạc Linh ngày ấy bây giờ

Triệu Vy - Lâm Tâm Như

Triệu Vy và Lâm Tâm Như thuộc thế hệ diễn viên năm 2000, thành danh với series phim Hoàn Châu công chúa (phần 1-2) và Tân Dòng sông ly biệt.

So với các đàn chị, số lượng phim tham gia của Triệu Vy và Lâm Tâm Như không nhiều, chỉ vỏn vẹn có 3 bộ phim, nhưng nếu năm xưa không được Quỳnh Dao chiếu cố, thì có lẽ Triệu Vy và Lâm Tâm Như đã không nổi tiếng chóng vánh như thế.

Năm 2008, Triệu Vy bí mật kết hôn với doanh nhân Huỳnh Hữu Long, năm 2010 cô sinh con gái Tiểu Tứ Nguyệt.

Triệu Vy và Lâm Tâm Như ngày ấy - bây giờ

Năm 2012, Triệu Vy đánh dấu sự trở lại với bộ phim Họa bì 2 sau 2 năm vắng bóng màn ảnh, đồng thời làm đạo diễn bộ phim Gửi thanh xuân đã đi qua của chúng ta.

Những năm gần đây, Triệu Vy hạn chế nhận phim, thay vào đó cô tập trung vào đầu tư kinh doanh, hiện nay cô đang là cổ đông lớn thứ hai của Alibaba Pictures Group Limited và cổ đông của Creative China Holdings Limited.

Ngoài ra, Triệu Vy còn sở hữu thương hiệu rượu vang Cellarprivilege có 2 trang trại rượu vang ở chateau Monlot và Chateau Patarabet - Pháp.

Tuy không đầu tư lớn như Triệu Vy, nhưng Lâm Tâm Như cũng không kém cạnh khi trở thành nhà sản xuất phim, từng gặt hái thành công với phim Khuynh thế hoàng phi, Chị gái tiến lên, Ma cung mị ảnh…

Tháng 7-2016, Lâm Tâm Như kết hôn với Hoắc Kiến Hoa, tháng 1 năm nay cô sinh một bé gái khi đang ở tuổi 41.

Sau thời gian nghỉ hậu sản, tháng 5 năm nay, Lâm Tâm Như chính thức trở lại công việc với bộ phim Chàng trai của tôi do cô làm nhà sản xuất kiêm nữ chính.

THỤC NGHI  (BM)