THẮM THOÁT NĂM MƯƠI NĂM – Thơ Đỗ Chiêu Đức
THẮM THOÁT NĂM MƯƠI NĂM
Thơ Đỗ Chiêu Đức
Thầy Đồ Đỗ Chiêu Đức
THẮM THOÁT NĂM MƯƠI NĂM
Thắm thoát thời gian khéo hững hờ
Bóng câu, cửa sổ, thoáng như mơ
Năm mươi năm cũ tình đeo đẵng
Còn ngỡ hôm nào, khi tuổi thơ....
Năm mươi năm cũ tình chưa cũ
Còn nhớ không em tự thuở nào
Hai đứa tung tăng cùng đến lớp
Tan trường chung lối vẫn bên nhau
Em như Ngọc Nữ ngây thơ quá
Đuổi bướm vờn hoa dại bên rào
Anh thì ngờ nghệch nhìn ngơ ngác
Chỉ cười khi thấy bướm bay cao
Phụng phịu dỗi hờn như trách móc
Suốt buổi lặng thinh chẳng nói gì
Anh ghẹo em cười ba bốn bận
Khi nhìn "Hồ điệp mãn viên phi"....(1)
Lần lữa, thời gian êm ả trôi
Em tròn mười sáu, anh thế thôi,
Sáng chiều hai buổi Phan Thanh Giản
Bốn lượt đi về vẫn có đôi.
Xe đạp song song giữa nắng chiều
Thướt tha trong gió nhẹ hiu hiu
Phất phơ áo trắng bay theo gió
Xao xuyến lòng anh tuổi chớm yêu !
Ngây thơ nào biết đến tình ai
Em vẫn vô tư rạng nét ngài
Nhìn anh vẫn mỉm cười trong nắng
Để mặc gió lùa tóc rối bay...
Mười sáu em như nụ mai xanh
Trong trắng trinh nguyên giấc mộng lành
Đâu biết lòng anh đang rạo rực
Mỗi chiều trong nắng gió mong manh
Từ đó anh thường hay ngẩn ngơ
"Thi nhân Tiền Chiến" lẫn trong mơ
Anh ngồi chép mãi thơ người khác
Đâu biết chuyện mình cũng nên thơ
Xuân Diệu, Thế Lữ, Lưu Trọng Lư....
Đọc cả Đường thi lẫn Tống từ....
Chép mãi trăm lần "Tình thứ nhất ,
Đem cho em kèm với một lá thư..."(2)
Một buổi chiều kia anh đánh bạo
Kẹp thư trong sách tỏ tình... thân
Thẹn thùa ba, bốn, năm ngày tiếp
Em chẳng nhìn anh lấy một lần !...
Im lặng, khiến lòng anh thấp thỏm
Hỏi thì...Em lại bẳng như không:
"Thấy ghét !". Em làm anh bối rối,
Nhưng " ghét " là... yêu đó, phải không ?
Rồi những chiều xuân ta có nhau
"Thầy Cầu" vườn biếc, lá lao xao
"Ninh Kiều" gió lộng, bao lưu luyến
"Nhẹ bước" Đàn Tiên", những buổi nào !(3)
Anh với em như Điệp với Lan
"Thanh mai trúc mã " đẹp muôn vàn
Võ vẽ thơ Đường anh đọc thấy
Chuyện mình sao giống khúc "Trường Can "...(4)
Em bảo, em yêu thơ Thái Can
Thương người thiếu nữ khóc hoa lan
Ghét anh Hồ Dzếnh "Tình... dang dở"
Chê chàng Nguyễn Bính "...bước sang ngang"(5)
Em muốn duyên ta kết Tấn Tần
Muôn đời vạn kiếp mãi không phân
Xinh như Ngọc Nữ Tiên Đồng ấy
Sớm dạo vườn đào, tối sông Ngân...
Tiếc thay anh chẳng phải Tiên Đồng
Mơ mộng em anh khéo viễn vông !
Mười sáu yêu nhau chừng quá sớm
Nên ngòi ly biệt đã khơi dòng...
Ấy thế, tình ta sớm nhạt màu
Người đời miệng tiếng lắm xôn xao
"Hộ đối môn đăng" muôn kiếp vẫn
Là rào ngăn cách kẻ yêu nhau !
Em là gái "Khuê môn bất xuất" !
Phận anh nghèo "Bạch diện thư sinh"
Thói đời đen bạc cho nên nỗi
Dang dở vì đâu một chữ tình ?!
Mười bảy anh thi rớt Tú Tài
Lên đường viễn xứ một thân trai
Cầu thực tha phương trong khói lửa
Lòng còn trĩu nặng bóng hình ai !....
Nỗi biệt ly nào chẳng xót xa
Tiễn đưa không một chén quan hà (6)
Nhìn nhau cố nén lòng không khóc
Không khóc mà sao mắt cứ nhòa...
Từ ấy, đường đời ai nấy đi Các thành gia thất các tương nghi (7)
Chạnh lòng giây phút khi nghe trẻ
Hát bài "Hồ điệp mãn viên phi" !
Trải bao thế thái với nhân tình
Dâu bể, nổi chìm, lắm đảo khuynh
Mới hay "Tình... đẹp, khi... dang dở "
Trách chi Hồ Dzếnh thuở bình sinh !
Năm mươi năm cũ, tình đeo đẳng
Lòng vẫn tơ vương... chiếc áo dài !
Mỗi lúc nắng chiều phơn phớt gió
Bồi hồi lại nhớ... áo ai bay !
Những lúc trà dư tửu hậu tan
Chạnh niềm cô lữ, buổi xuân tàn
Chiều nay chợt thấy lòng xao xuyến
Ngậm ngùi đọc lại khúc "Trường Can"...
"Mai Trúc" ngày xưa đã dở dang
Phương trời cách biệt vẫn băn khoăn
"Thanh Mai" vẫn thắm như ngày trước ?
" Trúc Mã " giờ đây... đã cỗi cằn !
Thắm thoát thời gian khéo hững hờ
Bóng câu, cửa sổ, thoáng như mơ
Năm mươi năm cũ... tình đeo đẳng
Còn ngỡ hôm nào, khi tuổi thơ !!!
1914
Đỗ Chiêu Đức
*
Vì là thơ tình của thầy đồ, nên không bỏ được... bệnh nghề nghiệp, nói Nho nhiều quá, và vì thế nên phải có các chú thích kèm theo sau đây:
Chú Thích:
(1) "Hồ điệp mãn viên phi 蝴蝶滿園飛" là: Bướm Bay Đầy Vườn, tên một bài hát của các học sinh Tiểu học trường Hoa trước đây, giống như bài "Kìa con bướm vàng...", của ta vậy
(2) Trích dở bài thơ "Một mối tình" của nhà thơ Xuân Diệu:
Anh có một tình yêu thứ nhất
Đem cho em kèm với một là thơ
Em không lấy và tình anh đã mất
Tình đã cho không lấy lại bao giờ
(3) "Vườn Thầy Cầu, Bến Ninh Kiều, Đàn Tiên" là những nơi để dạo chơi, giải trí, cắm trại... của thanh niên học sinh ở Cần Thơ hồi khoảng thập niên 50-60. Hiện nay, chỉ còn lại có Bến Ninh Kiều.
(4) "Thanh Mai Trúc Mã" là thành ngữ điển tích xuất xứ từ bài thơ Ngũ Ngôn Cổ Phong của Lý Thái Bạch đời Đường. Bài thơ có tên là "Trường Can Hành", trong đó có hai câu:
Lang kỵ TRÚC MÃ lai 郎騎竹馬來,
Nhiễu sàng lộng THANH MAI 繞床弄青梅.
thường dùng để chỉ trai gái quen nhau từ thuở nhỏ, lớn lên yêu nhau hoặc thành chồng vợ với nhau. Sau này dùng rộng ra còn để chỉ VỢ CHỒNG và được nói gọn lại thành "MAI TRÚC" hay "TRÚC MAI", như trong truyện Kiều của Nguyễn Du:
Một nhà sum họp TRÚC MAI
Càng sâu nghĩa bể, càng dài tình sông !
Hoặc:
Tưởng rằng MAI TRÚC lại vầy
Ai hay vĩnh quyết là ngày đưa nhau !
(5) Trích dở câu thơ nổi tiếng của nhà thơ HỒ DZẾNH: "Tình chỉ đẹp khi còn dang dở". Mới yêu nhau, ai cũng chê câu nầy cả, cũng như đều chê tên tập thơ cũng là tựa của bài thơ nổi tiếng của thi sĩ NGUYỄN BÍNH là "Lỡ bước sang ngang".
(6) Lấy ý thơ trong truyện Kiều của Nguyễn Du:
Tiễn đưa một chén quan hà
Xuân đình thoắt đã dạo ra cao đình !
(7) "Các thành gia thất các tương nghi 各成家室各相宜" là Mỗi người đều thành gia lập thất và đều có một gia đình êm ấm cả !
Thầy Đồ Dõm Đỗ Chiêu Đức kính.
